Het afgelopen jaar zijn er veel projecten opgestart onder de Wkb, maar bij een klein deel daarvan is ook daadwerkelijk de bouwmelding gedaan. Veel opdrachtgevers, aannemers en architecten hebben ervoor gekozen om aanvragen in te dienen vóór 1 januari 2024, zodat ze nog gebruik konden maken van het oude systeem.
Agri Karimi
Categorie
Wet kwaliteitsborging en Omgevingswet
Publicatie
28 februari 2025
Het afgelopen jaar zijn er veel projecten opgestart onder de Wkb, maar bij een klein deel daarvan is ook daadwerkelijk de bouwmelding gedaan. Veel opdrachtgevers, aannemers en architecten hebben ervoor gekozen om aanvragen in te dienen vóór 1 januari 2024, zodat ze nog gebruik konden maken van het oude systeem. Een positieve ontwikkeling is dat private kwaliteitsborging meer aandacht heeft gebracht voor bouwkwaliteit, vooral in de ontwerpfase. Toch worstelen zowel gemeenten als private partijen nog met hun nieuwe rollen. De overgang naar dit nieuwe stelsel verloopt niet zonder hobbels en heeft dus tijd nodig.
Een van de grootste uitdagingen bij de implementatie van de Wkb is de variabele handelswijze tussen gemeenten en kwaliteitsborgers. Gemeenten hebben verschillende interpretaties van regelgeving en instrumenten, wat leidt tot inconsistentie in de uitvoering. Dit maakt het voor initiatiefnemers (aannemers, bouwontwikkelaars) lastig om te anticiperen op de eisen en verwachtingen.
Voor initiatiefnemers betekent dit dat ze moeten kiezen tussen een kwaliteitsborger met één vast instrument of werken met meerdere kwaliteitsborgers, dus met meerdere instrumenten met het risico op uiteenlopende werkwijzen en mogelijke fouten. Dit vergroot de complexiteit en verhoogt de kans op miscommunicatie tussen partijen. Vaak kiezen initiatiefnemers wel voor één kwaliteitsborger omdat ze dan met een instrument werken en de zekerheid hebben dat de werkwijze hetzelfde is.
Op 10 december 2024 werd bekend dat verbouwactiviteiten niet opnieuw onder het stelsel van kwaliteitsborging worden gebracht. De belangrijkste reden hiervoor zijn de hoge kosten. Voor kwaliteitsborging bij verbouw moeten ook veel controles worden uitgevoerd als bij nieuwbouwprojecten, terwijl de bouwsom vaak lager ligt. Dit resulteert in relatief hogere kosten per project, wat niet in lijn is met het oorspronkelijke doel van de Wkb: een betere bouwkwaliteit tegen acceptabele kosten.
Voor kleine aannemers en zelfbouwers blijkt dit een extra drempel. De administratieve lasten en tijdsinvestering wegen zwaar, vooral voor bedrijven met beperkte capaciteit. De minister onderzoekt momenteel of vereenvoudiging bij verbouw mogelijk is en zal hier komende zomer meer duidelijkheid over geven.
Daarnaast is het voor initiatiefnemers vaak onduidelijk waar ze relevante wet- en regelgeving kunnen vinden. Gemeenten publiceren deze informatie op verschillende manieren: soms op hun website, maar vaak zonder duidelijke structuur of in algemene beleidsdocumenten waaruit niet eenvoudig te filteren is welke regels specifiek van toepassing zijn op een bouwproject. Dit gebrek aan transparantie leidt tot frustratie en kan ervoor zorgen dat initiatiefnemers onbedoeld niet aan alle eisen voldoen.
Toch zijn er nog tal van onduidelijkheden, met name op het gebied van bijzondere lokale omstandigheden (BLO) en gelijkwaardigheid. Gemeenten hanteren verschillende beleidslijnen en interpretaties van regelgeving, waardoor initiatiefnemers soms worden geconfronteerd met onverwachte eisen. Dit leidt tot onnodige vertragingen en onzekerheid.
Sommige gemeenten hanteren strenge eisen voor bepaalde bouwsystemen of technieken, terwijl anderen flexibeler omgaan met alternatieven. Dit gebrek aan uniformiteit maakt het voor bouwers lastig om projecten efficiënt te plannen en uitvoeren.
Daarnaast speelt communicatie een grote rol. Gemeenten zijn niet altijd even goed bereikbaar voor kwaliteitsborgers en initiatiefnemers, en het is vaak onduidelijk wie binnen de gemeente verantwoordelijk is voor een bepaald Wkb-traject. Dit leidt tot vertragingen en frustratie in de uitvoering.
Ondanks de uitdagingen zijn er ook positieve ontwikkelingen. Ervaring met de Wkb groeit, initiatiefnemers die al meerdere projecten hebben doorlopen, weten steeds beter wat hen te wachten staat en kunnen daardoor efficiënter door de processen heen. Dit geldt ook voor kwaliteitsborgers en planbeoordelaars, die inmiddels beter bekend zijn met de toetsingsprocedures.
Daarnaast is er vooruitgang zichtbaar in de werkwijze van kwaliteitsborgingsinstrumenten. Deze zijn steeds beter afgestemd op de realiteit van de bouwpraktijk, wat leidt tot een efficiëntere uitvoering van de controles en minder vertragingen in de bouwprocessen.
De komende tijd zal de Wkb zich verder ontwikkelen en zullen gemeenten, kwaliteitsborgers en initiatiefnemers moeten wennen aan de nieuwe werkwijze. Om de implementatie soepeler te laten verlopen, zijn enkele verbeteringen noodzakelijk:
De Wkb is een ingrijpende verandering en hoewel de eerste fase niet zonder uitdagingen is, wordt er zeker vooruitgang geboekt. Met betere afstemming en verdere professionalisering kan de wet met als doel betere bouwkwaliteit tegen aanvaardbare kosten sneller bereiken.
Het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) speelt een belangrijke rol in het beschermen van onze leefomgeving. Om dit effectief te doen, is het belangrijk dat de kwaliteit van u...
2024, wat een jaar! Een jaar waarin innovatie en automatisering centraal stonden binnen Omgevingsdienst Nederland en waarin onze kernwaarden écht tot leven kwamen....
Met een achtergrond in de bouw, een groeiende interesse in kwaliteitsborging en de wens voor een betere werk-privébalans vond Jannis Maters zijn plek als Plancoördinator Kwaliteitsborging bij Omgevi...
17 april 2025 van 17:00 tot 20:30