Waarom is het zo moeilijk voor landelijke gemeenten om woningen toe te voegen?

De aanhoudende woningnood zorgt voor een enorme uitdaging om voldoende woningen toe te voegen aan de bestaande voorraad.

Kelly Ruber

Kelly Ruber

Categorie
Ruimtelijke ontwikkeling

Tags
landelijke gemeenten

Waarom is het zo moeilijk voor landelijke gemeenten om woningen toe te voegen

De aanhoudende woningnood zorgt voor een enorme uitdaging om voldoende woningen toe te voegen aan de bestaande voorraad. Door middel van een wijziging van het omgevingsplan wordt een inspanning geleverd om nieuwe woonwijken te ontwikkelen, maar ook om particulieren de mogelijkheid te bieden een nieuwe woning te realiseren. Wat betekent de ontwikkeling met betrekking tot spuitzones voor het toevoegen van woningen, met name in landelijke gemeenten?

Het toevoegen van woningen (nieuwbouw of transformatie) is bijna altijd strijdig met het tijdelijke deel van het Omgevingsplan. Om een initiatief mogelijk te maken, is een ruimtelijke onderbouwing volgens ETFAL (Evenwichtig Toedelen van Functies aan Locaties) van toepassing. ETFAL richt zich op het afstemmen van verschillende functies binnen een gebied. Het gaat hierbij niet alleen om het toewijzen van de woonbestemming, maar om de duurzame samenhang tussen alle functies in het gebied, zodat er sprake is van een goede ruimtelijke ordening waarbij de leefbaarheid voor mens en natuur gewaarborgd is.

Bij het zoeken naar nieuwe woonlocaties is het aantonen van ETFAL, met name het aspect milieu, vaak een kritisch onderdeel. In het afgelopen jaar is er steeds meer aandacht ontstaan voor het onderwerp spuitzones, omdat te veel blootstelling aan deze gewasbeschermingsmiddelen schadelijk is voor de volksgezondheid. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat omwonenden van percelen waar bestrijdingsmiddelen worden toegepast, meer bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen dan de controlegroep die niet nabij spuitzones woont.

Op basis van verschillende uitspraken van de hoogste bestuursrechter is de vuistregel tot stand gekomen dat er een spuitzone van 50 meter moet worden gehandhaafd ten opzichte van gevoelige bestemmingen. Deze vuistregel is recentelijk nog herhaald in een uitspraak van de Afdeling op 8 augustus 2024, ECLI:NL:RVS:2024:3231:

In deze recente uitspraken is de uitspraak van de Afdeling van 16 augustus 2023, waarbij het aanwezig zijn van gevoelige functies op een kortere afstand dan 50 meter een reden kan zijn om af te wijken van de 50 meter vuistregel, niet herhaald.

“Veilig” afwijken van deze afstand is mogelijk op zeer cases specifieke uitspraken:

  • Er bevindt zich al een bestaand gevoelig object dichter bij de spuitzone, dan de gewenste ontwikkeling, ECLI:NL:RVS:2023:3128
  • Een struweelhaag van 3 m breed en 2,4 m hoog om een spuitzone te verkleinen, ECLI:NL:RVS:2022:3160
  • Een groenblijvende haag als voorwaardelijke verplichting om een spuitzone te verkleinen, ECLI:NL:RVS:2018:3904

Wat betekent dit nu voor zowel de lopende als nieuwe initiatieven voor het toevoegen van woningen binnen landelijke gemeenten?

Bij de ontwikkeling van bijvoorbeeld een woonwijk grenzend aan het buitengebied moet in het stedenbouwkundig ontwerp rekening worden gehouden met de 50 meter spuitvrije zone. Dit betekent dat de projectontwikkelaar hier alleen ruimte heeft om woonkavels te realiseren, mits er in het plangebied een buffer wordt gecreëerd tussen de nieuwe woningen en de percelen waar planologisch gewasbeschermingsmiddelen gebruikt kunnen worden. De nieuwe woonwijk wordt daardoor vaak voorzien van minder woonpercelen dan voorheen, terwijl de ontwikkelingen voor het behoud van de kernwaarden van het buitengebied al kleinschaliger waren.

Een particulier die uitsluitend zijn eigen woning wil ontwikkelen, heeft een kleiner plangebied, waardoor er onvoldoende ruimte is voor een spuitvrije zone op eigen grond. Dit maakt het voor particulieren nog moeilijker om tot een haalbaar plan te komen. Daarom is het essentieel om tijdig het gesprek met de gemeente aan te gaan over de haalbaarheid, zeker gezien de jurisprudentie volop in beweging is

Lees verder

Milieu
11 maart 2025

Wanneer is een bodemonderzoek verplicht bij het gebruik van grond voor het inkuilen?

Voordat je grond gebruikt voor het afdekken van kuilen, zijn er strikte regels vanuit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) waar je rekening mee moet houden. Ontdek wanneer bodemonderzoek verpli...

Wkb
27 februari 2025

Aan welke versie van het Bbl wordt er getoetst voor de Wkb?

Periodiek wordt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) geüpdatet. Voor een vergunningsplichtige technische bouwactiviteit is de toetsdatum aan het Bbl, de indieningsdatum van de vergunningsaanvraa...

Bouw
24 februari 2025

Wat houdt gelijkwaardigheid precies in?

We werken inmiddels al een jaar met de Omgevingswet en het nieuwe Bouwbesluit, het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Een minder vaak toegepaste mogelijkheid in zowel het oude Bouwbesluit als het ...

Meld je aan voor de Omgevingsdienst Nederland nieuwsbrief

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws.